Hoe we kunnen samenleven
Sociale wetenschap
Studie & Strategie
Richting vinden in beleid op basis van verdieping in de context en de materie. Vanuit deze ambitie zette ik mijn werkzaamheden voort in een eigen onderneming. Criminaliteit, veiligheid, sociale orde, polarisatie en maatschappelijke veerkracht zijn daarin de kernthema’s, altijd vanuit een sociaal en wetenschappelijk perspectief.
Onderzoeken wat mogelijk is in een complexe samenleving.
Actueel
Na de ontzuiling, de ontwikkeling van de moraal na de jaren zestig
Vu-cursus van Hovo (Hoger onderwijs voor ouderen, maar iedereen kan meedoen). Met de ontzuiling verdwenen de grote verhalen. Maar wat kwam ervoor in de plaats? Ga mee op een sociologische tijdreis vanaf de jaren zestig tot nu. Ik verheug me op zes x twee uur college over mijn werk vanaf maandag 2 februari 2026 van 11-13 uur. Zie deze website: HOVO Amsterdam – Vrije Universiteit Amsterdam
Waar het over gaat: ‘De jaren zestig vormden een onstuimige periode. De levensbeschouwingen van toen maakten plaats voor … ja, waarvoor eigenlijk? De ontzuiling is nog steeds een veelgehoorde verklaring voor de problemen van vandaag. Maar sinds de jaren zestig zijn er ook andere grote veranderingen, zoals de digitalisering (internet en sociale media!) en de verandering van de bevolking (migratie!). Veranderingen met grote consequenties, waar moeilijk vat op te krijgen is. De cursus gaat over de secularisering; migratie, identiteitspolitiek en polarisatie; criminaliteit en veiligheid; internet, netwerken en complexiteit; en over de rechtsstaat, wederkerigheid en neosociale verbanden. Kortom, het gaat over hoe we samenleven, hoe dat zo gekomen is en hoe het (misschien) beter kan.’
Nieuwe activiteiten
De Raad voor Cultuur startte een adviestraject over de artistieke vrijheid. Aanleiding zijn signalen uit de kunstsector dat de veiligheid en artistieke vrijheid soms onder druk staan. De raad heeft hiertoe een adviescommissie ingesteld – ik ben daar lid van. De raad presenteert het advies naar verwachting rond 1 november 2025.
Zie Raad voor Cultuur stelt adviescommissie in over artistieke vrijheid | Nieuwsbericht | Raad voor Cultuur.
De belangenorganisatie Kunsten ’92 organiseerde op 1 september over hetzelfde onderwerp het zogenoemde Paradisodebat. Naast moderator Nadia Moussaid mocht ik als duider optreden te midden van de politieke discussie tussen onder andere Eric van der Burg (VVD), Laurens Dassen (Volt), Mohammed Mohandi (GL-PvdA). Scroll hier door de opnameof zie dit verslag in Trouw.
Opinie
Nostalgie
De samenleving staat bol van de nostalgische sentimenten. Vooral radicaal-rechts weet dit sentiment goed uit te buiten. Populistische partijen mobiliseren het en weten er zelfs een kabinet omheen te fabriceren. Het is belangrijk om het nostalgisch verlangen beter te begrijpen, ook al omdat het in brede zin betekenis kan hebben voor de politiek. Het hangt er immers maar vanaf naar welke tijd je terug verlangt. Zie hierover online: Neosociale sentimenten, over actuele betekenis van nostalgisch verlangen
Boek
Nieuw boek!
Vier jaar hard aan gewerkt, nu verschenen: De neo-tribale revolte. Over vijandschap en solidariteit in een nieuw tijdperk. Zie hier het persbericht. Voor twee tientjes in de boekhandel. Uit de opening:
‘Tijdens het schrijven denderde de wereldgeschiedenis over ons heen. De machtsgreep in de Verenigde Staten, het ziedende geweld van Israël, de territoriale oorlog in Oekraïne, het rechts-extremisme in Europa, de desastreuze gevolgen van de klimaatcrisis en de botte ontkenning daarvan, de afbraak van de democratie in tal van landen. Steeds waren aanpassingen in de tekst nodig, maar het basisidee bleef overeind: we zijn getuige van een tribale wending in de sociale verhoudingen.
Er ontstaan nieuwe vormen van stammenstrijd, juist in een digitale wereld. Internet en vooral de sociale media faciliteren oude én nieuwe netwerkverbanden, zelf verkozen of vanaf de geboorte, vluchtig én solide, rond harde overtuigingen en nieuwe thema’s. Kenmerkend is dat ze groeien in oppositie tot elkaar. Ik zie dat als een riskante ontwikkeling, omdat zij vijanddenken legitimeert. Het tekent het ambivalente verlangen naar gemeenschap in een ontketende wereld.’ Zie persbericht.
Community
Pip-community
Pip staat voor Perspectieven in polarisatie – het is een netwerk voor professioneel betrokkenen bij polarisatievraagstukken. Dat zijn inmiddels ruim 500 professionals bij de politie en maatschappelijke organisaties, rijks- en gemeenteambtenaren en onderzoekers bij onderzoeksbureaus en universiteiten. Het netwerk wordt vanuit de Vu gecoördineerd en richt zich op kennisontwikkeling en kennisdeling. Volg op LinkedIn.
Podcast
Polder in de fik
Podcast
Andere podcasts
Podcast: Polder, polarisatie en politiek. Over lokale politiek in gepolariseerde tijden.
De Ongelooflijke Podcast – Beluister #62 – Het seculiere experiment van het Westen met Hans Boutellier en Stefan Paas | Podcasts | NPO Radio 1
Podcast Hans Boutellier – Op Zoek Naar het Nieuwe Verhaal
Improvisatie! Buiten de muziek… – Tussen de Noten – VPRO
Hans Boutellier
Biografie
Hans Boutellier is specialist in thema’s als sociale orde, criminaliteit en veiligheid, openbaar bestuur, publieke moraal, integratie en polarisatie. Hij is – op basis van gastvrijheid – bijzonder hoogleraar Polarisatie en maatschappelijke veerkracht aan de Vrije Universiteit. Hij was gedurende zestien jaar directeur van het Verwey-Jonker Instituut voor beleidsonderzoek te Utrecht.
Boeken
1993
Solidariteit en slachtofferschap
2002
De veiligheidsutopie
2014
De improvisatie maatschappij
2019
Het seculiere experiment
2019
A Criminology of Moral Order
2021
Het nieuwe westen
Media
Het nieuwe Westen in de media
Interview met Haro Kraak in de Volkskrant
Hans Boutellier is graag een baken in stuurloze tijden. Als bijzonder hoogleraar polarisatie en veerkracht aan de Vrije Universiteit en voorheen directeur van het Verwey-Jonker Instituut bijt hij zich al decennia vast in sociale vraagstukken. In zijn boeken analyseert hij hoe de grote bewegingen – secularisering, individualisering, digitalisering, bureaucratisering – van invloed zijn op de moraal en de politiek. Hij duidde de opkomst van het slachtoffer, de obsessie met veiligheid, het groeiende onbehagen en de opgefokte hypermoraal op internet, voordat die fenomenen vaste onderwerpen werden van het publieke debat.
Lees verder ‘We weten niet meer zo goed waar het Westen voor staat’
Recensie door Sjoerd de Jong (NRC-Handelsblad)
… ‘Met zijn boeken probeert Boutellier naar eigen zeggen ‘enige greep te krijgen op de sociale veranderingen in de samenleving, teneinde haar – wie weet – een tikje te verbeteren’. Dat schrijft hij aan het slot van Het nieuwe Westen, het jongste deel in de reeks. In dit korte boek, eerder een essay, zoekt Boutellier een verhouding tot het identiteitsdenken.’
Lees verder Het Westen worstelt met vooral het identiteitsdenken op rechts – NRC
Studie & Strategie
Onderzoeken wat mogelijk is in een complexe samenleving.
Contact
Hans Boutellier
Boutellier@studie-en-strategie.nl