Het nieuwe Westen

Over identiteitspolitiek en polarisatie (Van Gennep, 3e druk, 2022)

De eerste druk verscheen in 2021 met de ondertitel De identitaire strijd om de sociale verbeelding.

Het Westen staat onder druk, ook van binnenuit. We zijn getuige van incidenten van gemobiliseerde vijandigheid, volgens dit boek de kern van polarisatie. Persoonlijke kenmerken en heilige opvattingen kenmerken de huidige identiteitspolitiek, met de sociale media als vehikel. Er is behoefte aan een tegenbeweging van anders en groter denken. Het boek wil daar een bijdrage aan leveren.

A Criminology of Moral Order

(Bristol University Press, 2019)

Dit boek vormt een Engelstalige compilatie van eerdere studies. De seculiere netwerkmaatschappij wordt getypeerd als complexiteit zonder richting. In zo’n politiek-morele context groeit een vorm van hypermoraal: meer als effect dan als bron van samenleven. Deze morele conditie is uitputtend en soms ontluisterend. Maar zij biedt ook kans op meerstemmigheid, pluriformiteit en constructieve zwaartepunten.

Het seculiere experiment

Over westerse waarden in radicale tijden
(2019, Boom Den Haag, herziene versie)

De eerste druk verscheen in 2015 met de ondertitel Hoe we van God los gingen samenleven. Het werd uitgegeven in combinatie met De gemankeerde nieuwmensch, reflecties tijdens een solo-fietstocht naar Rome.

Vooral in de westerse wereld is vanaf de jaren zestig sprake van een algehele secularisering. Het is een proces met diepe wortels. Dit boek onderzoekt de historische achtergrond en analyseert de consequenties voor criminaliteit, veiligheidsbeleid, seksualiteit, wetenschap en migratie. De levensbeschouwelijk georganiseerde samenleving maakte plaats voor een wetenschappelijk geleide ‘pragmacratie’, die in het teken staat van effectiviteit en efficiëntie. Relatief succesvol, maar zonder bezieling. Zij roept verzet op.

De improvisatiemaatschappij

Over de sociale ordening van een onbegrensde wereld
(2014, Boom Den Haag, tweede uitgebreide druk)

De eerste druk verscheen in 2011. Ook gepubliceerd als The Improvising Society (Eleven, 2013). Ten behoeve van bestuurders verscheen Lokaal bestuur in een improvisatiemaatschappij. Tien principes voor geïnspireerd doen samenleven (Boom Den Haag, 2015)

Het verlangen naar zekerheid en veiligheid vloeit voort uit de complexiteit van de netwerkmaatschappij. Hoe komt sociale orde tot stand in ogenschijnlijke chaos? Het boek analyseert drie zogenoemde ordeningsprogramma’s: ‘normen en waarden’, ‘veiligheid’ en ‘burgerparticipatie’. Om anders te denken over orde duikt het in de complexiteitstheorie. De metafoor van geïmproviseerde muziek levert naar nieuwe inzichten op voor het besturen en samenleven. Er is meer sociale ordening dan we denken.

De veiligheidsutopie

Hedendaags onbehagen en verlangen rond misdaad en straf
(Boom Den Haag, 2002)

Uitgebreide derde druk 2005; ook verschenen als The Safety Utopia, (Kluwer Academic Publishers, 2004) en L’utopie de la sécurité, (Larcier, 2008)

Aan het einde van de twintigste eeuw kwam de westerse samenleving in het teken te staan van veiligheid. Het boek beschrijft een neoliberale cultuur, die streeft naar het samengaan van vitaliteit en veiligheid (zoals de bungeejump). Het utopische verlangen bepaalt in toenemende mate de morele condities van de samenleving. Pornografie, zinloos geweld en slachtofferschap zijn enkele verschijningsvormen, waarbij het strafrecht steeds meer als normatief bolwerk gaat functioneren.

Solidariteit en slachtofferschap

Over de morele betekenis van criminaliteit in een postmoderne cultuur
(SUN, 1993)

Tevens proefschrift. Opnieuw uitgegeven in 2008 (UAP), ook uitgegeven als Crime and Morality (Kluwer Academic Publishers, 2000).

In een samenleving zonder vanzelfsprekende waarden en normen komt het slachtoffer centraal te staan. De klassieke vraag naar ‘het goede leven’ werd een individuele aangelegenheid. Overeenstemming vinden we vooral in wat we afwijzen: wreedheid, vernedering, slachtofferschap. In dit boek een analyse van de publieke moraal aan de hand van analyses van criminaliteit, seksueel misbruik en prostitutie. Het slachtoffer opereert als zaakwaarnemer tussen morele relativering en disciplinering.